Beeldbewerking: Focus stacking

Deze les Beeldbewerking (over Focus Stacking) behoort niet zo zeer bij de beginnerscursus maar als je foto's wilt maken waarin je onderwerp helemaal scherp moet zijn dan is dit een mooie vorm van fotografie, Peter van Kollenburg.

Meerdere foto's samenvoegen.

Soms zie je een foto op internet en dan vraag je jezelf af, hoe die foto zo scherp kan zijn. Een belangrijke karakteristiek van een foto om de aandacht van de kijker te sturen is de scherptediepte van het onderwerp. Zeker als er macro’s of close-ups worden gemaakt. Om ongekende scherpte in alle details van de foto en het hele onderwerp in de diepte en van links naar rechts te krijgen, is het mogelijk om een reeks foto’s met een kleine scherptediepte, maar verschillende scherpstelpunten, te ‘stapelen’. Daarbij blijven alleen de scherpe delen van de afzonderlijke foto’s behouden. Dit principe wordt Focus stacking genoemd. Hobbyfotografen zijn lang niet altijd op de hoogte van de mogelijkheden die fotografietechnieken kunnen bieden.

In deze les leg ik je uit hoe je landschapsfoto’s, skyline foto’s of macrofoto’s met Focus stacking superscherp kunt krijgen zonder ze te verscherpen via de traditionele methodes. Focus stacking is het combineren van de scherpe delen van verschillende foto’s. Het vereist weliswaar wel wat kennis, maar als je de beschikking hebt over Photoshop, dan kun je met deze methode werkelijk fantastische resultaten bereiken. Welke methode je ook gebruikt om de afzonderlijke foto’s samen te voegen, een fotobewerkingsprogramma of speciale software. De foto’s moeten wel met de nodige voorbereiding en zorgvuldigheid genomen zijn. Volg onderstaand stappenplan en je zult versteld staan van de resultaten, mits je al die stappen uiteraard goed uitvoert.

1: Het belangrijkste is dat de kaders van de afzonderlijk foto’s exact overlappen. Om bewegingsonscherpte te voorkomen moet de camera daarbij op een statief staan en het onderwerp mag niet bewegen. Wil je de hoogste beeldkwaliteit met tevens nog controle over belichting en witbalans, stel dan de camera in op RAW.

2: Bepaal de juiste compositie en instellingen. Het beste is, om te zorgen voor een voldoende korte sluitertijd en de sluiter te ontspannen met een afstandsbediening. De sluitertijd moet korter zijn dan 1/60 s. Zet de lens op handmatig scherpstellen (manual focus, MF), het belichtingsprogramma op diafragmavoorkeuze (Av) en het diafragma op f/8 of f/11. Verhoog desgewenst de ISO-gevoeligheid.

3: Zet, omdat de camera op een statief staat de automatische vibratiereductie van de lens uit. Is uw camera uitgerust met Live view met vergroting, dan kun je het scherpstelpunt zelfs heel nauwkeurig instellen. Kies een scherpstelpunt in je compositie wat dichtbij gelegen is en stel daarop scherp. Maak dan de eerste foto.

4: Neem vervolgens een nieuw scherpstelpunt dat nu iets verder van uw standpunt af gelegen is en stel scherp. Waarschijnlijk is de voorgrond nu iets minder scherp (maar dat maakt helemaal niets uit) en maak de tweede foto.

5: Neem nu voor de tweede keer een nieuw scherpstelpunt dat nog iets verder van uw standpunt gelegen is en stel opnieuw scherp om de derde foto te maken. Je kunt dat natuurlijk ook met meer als drie foto’s doen als dat nodig is. Dat heb ik bij deze les ook gedaan.

Praktijkvoorbeeld

In de hieronder getoonde foto van rode rozen, heb ik meedere foto’s gebruikt. De scherpstelpunten liggen niet op gelijke afstand van de camera, maar steeds iets verder weg. Ik gebruik hier een foto’s van rode rozen, maar het kan ook een landschap, een skyline of een ander onderwerp zijn.

Open de verschillende foto’s in Photoshop (vanuit Bridge) als verschillende foto’s. Selecteer eerst de juiste map waar de foto’s opgeslagen zijn op je computer (zie de pijl linksboven). Selecteer daarna alle foto’s die nodig zijn voor de “Focus Staking” foto. Doe dat door eerst de eerste foto te selecteren en daarna de Shift toets in te drukken en op de laatste foto te klikken (Zie telkens de groene pijlen in de foto’s). Door dan dubbel te klikken op een van de foto’s worden alle foto’s geopend in camara RAW. Je kunt de foto's ook openen door in Photoshop op Bestand - Scripts - Bestand laden naar stapelte kikken.

Na het dubbelklikken opent er een venster met de vraag of je het aangegeven aantal foto’s wilt openen (hier 12 foto's) Klik dan op OK en de foto’s zullen geopend worden in Photoshop camera Raw.

Aan de linkerkant bij de groene pijl zie je dat de foto’s geopend zijn in camera RAW.

Ga naar Helemaal linksboven, daar zie je rechts van Filmstrip een vierkantje met horizontale streepjes, als je daar op klikt met de muisknop dan opent er een venster met opdrachten. Klik daar op Alles selecteren. Dan zul je zien dat alle geopende foto’s geselecteerd worden. (zie foto hieronder).

Links bij de groene pijl zie je dat de randen om de afbeeldingen een lichtere kleur grijs gekregen hebben. Dat betekent dat de afbeeldingen allemaal geselecteerd zijn. Daardoor worden alle bewerkingen die je nu doet op alle foto’s uitgevoerd. Eventueel kun je het contrast in de foto’s verhogen door de schuifregelaar bij de rechtse groene pijl te verschuiven.

Ga nu naar rechtsboven en klik bij de bovenste groene pijl op het lenssymbool. Dan zul je zien dat er een ander venster opent. Kijk of boven de middelste pijl Profiel geselecteerd is. Klik dan bij kleurafwijkingen verwijderen op het vierkantje zodat het aangevinkt word. Doe dat ook bij Correcties profiel inschakelen. Dan zie je dat het merk en het lensmodel waar de foto's mee gemaakt zijn aangegeven wordt. Is dat niet het geval selecteer dan het vinkje bij de onderste groene pijl en selecteer zelf het merk en de soort lens.

Klik nu op het Standaard symbool links in het rijtje aan de rechterkant. Zie groene pijl.

Klik daarna linksboven weer op het vierkantje met streepjes en selecteer Instellingen synchroniseren. Dan opent er een venster waar een aantal instellingen geselecteerd zijn (zie foto onder).

Klik op OK en alle instellingen worden gesynchroniseerd.

Rechtsonder in de balk staat Afbeeldingen openen. Klik daar op en alle geselecteerde foto’s worden in Photoshop geopend als verschillende afbeeldingen.

Hier is Photoshop de foto’s aan het openen en zijn de eerste 4 foto’s inmiddels geopend.

Hierboven zie je dat alle foto’s in Photoshop geopend zijn en dat de laatste foto geselecteerd is. Recht in het midden zie je de laatste foto in het palet Lagen.

Als de foto’s in Photoshop geopend zijn, Dan kies je voor bestand, dan Scripts en daarna Bestanden laden naar stapel.

Photoshop opent dan een kadertje, klik daarin op de tekst Geopende bestanden toevoegen.

Je ziet hierboven dat nu alle namen van de geopende foto's in het venstertje verschijnen.

Daarna moet je het vierkantje aanklikken waar bij staat Proberen om bronafbeeldingen automatisch uit te lijnen.

Dan klik je op OK. Vervolgens zet Photoshop de verschillende foto’s onder elkaar als aparte lagen.

Hierboven ziet u nu dat Photoshop de geselecteerde bestanden aan het uitlijnen is op basis van inhoud. Rechtsboven ziet u dat Photoshop een nieuw document heeft aangemaakt genaamd Naamloos.

Rechts ziet u dat de lagen in het lagenpalet als foto’s onder elkaar geplaatst zijn en dat de onderste laag is geselecteerd.

Deze lagen moet u gaan selecteren door de Shift toets ingedrukt te houden en op de bovenste laag te klikken. Alle lagen zijn nu geselecteerd en veranderen van kleur naar iets lichter grijs.

Klik op bewerken in de bovenste balk en kies voor lagen automatisch overvloeien.

Photoshop opent dan een kadertje. Kies daar voor de onderste mogelijkheid genaamd afbeeldingen stapelen en laat naamloze tinten en kleuren en Vullen met behoud van inhoud bij transparante gebieden gewoon aangevinkt staan. Zijn die niet aangevinkt doe dat dan alsnog.

Klik daarna op OK om de lagen automatich te laten overvloeien.

Photoshop laat nu de lagen overvloeien op basis van inhoud en maakt nu bij de verschillende lagen maskers aan die zwart met wit (gevlekt) gevuld zijn

Zie rechts de maskers bij de lagen, alles wat zwart is, is bedekt en wat wit is, is zichtbaar.

Er rest u nog slechts 1 handeling, en dat is om de lagen samen te voegen. Als het goed is, zijn de lagen geselecteerd. Door met de muis op een laag in het lagenpalet te gaan staan en er met de rechtermuisknop op te klikken opend er een venster. Zie foto hieronder.

Kies voor een laag maken en klik daar op. Dat kan ook door Ctrl + e tegelijkertijd in te drukken.

Photoshop zal nu de lagen samenvoegen tot 1 foto. Die foto heeft nog steeds de naam Naamloos.

Als je nu inzoomt op de foto, dan zie je dat Photoshop de beste (scherpste) pixels van alle foto’s bij elkaar heeft gebracht in een foto. Zoom in door te klikken op Weergave en kies dan 100%. Dan ben je volledig ingezoomd op de werkelijke grootte van de foto.

Je kunt nu de foto opslaan en er een andere naam aangeven. Kies daarvoor Bestand en in het venster dat dan opend, Opslaan als.

Ik heb er de naam roos van gemaakt.

Advies

Kies bij het maken van de foto’s voor verschillende scherpstelpunten die in de diepte van de foto zijn gelegen. Als u bijvoorbeeld een rij huizen fotografeert van links naar rechts die op dezelfde afstand zijn gelegen van uw standpunt, dan heeft dat weinig zin. Het gaat er juist om, om verschillende scherpstelpunten te kiezen in de diepte.

Opmerking

Nu zullen er fotografen zijn die zeggen dat u met het verkleinen van uw diafragma, zeg maar een hoger F-getal, ook de foto volledig scherp kunt krijgen van voor naar achter. Door een scherpstelpunt in de voorgrond te kiezen, zou het hele onderwerp op de foto daarna ook scherp moeten zijn. Dat is wel zo, maar neemt u van mij maar aan dat dit absoluut niet dezelfde scherpte oplevert als bij het toepassen van de bovenstaande methode. Zeker als je gebruik maakt van een macrolens, waarbij de scherptediepte toch al zeer gering is bij het maken van macrofoto's. Probeer het zelf uit en je zult ontdekken dat dit een fantastische methode is.

Wij wensen u veel plezier bij het volgen van deze les.