wat je op het scherm van je camera ziet is een Jpg afbeelding die is opgenomen in het RAW bestand. Hierop wordt de zwart-wit omzetting van de camera standaard uitgevoerd. Als je het RAW bestand op je computer opent zijn alle kleuren nog beschikbaar en kun je alsnog jouw foto naar zwart-wit omzetten. De extra data die het RAW bestand bevat is waardevolle informatie van het landschap of onderwerp dat je hebt gefotografeerd, die je goed kunt gebruiken bij het omzetten naar een zwart-wit foto. Als je landschappen in zwart-wit wilt fotograferen, stop dan met het fotograferen in Jpg formaat. Je weet nooit van te voren wanneer je die fantastische foto maakt. Soms blijkt echter een foto in zwart-wit beter te werken dan in kleur. En als je dan je foto in Jpg hebt gemaakt, dan heb je al 2/3 van je informatie weg gegooid op het moment dat je op de knop van je fototoestel drukt. Door te fotograferen in RAW heb je dus het voorbeeld van een zwart-wit weergave achter op je camera en ook het voordeel van de maximale eigen keuze bij de omzetting naar zwart-wit op je computer.

3. Contrasten, Lichttonen. Door kleur weg te halen wordt het menselijk oog gevoeliger voor de intensiteit van het licht. Zwart-wit fotografie gaat over zwart, wit en de lichttonen (grijstinten) er tussenin. Het menselijk oog gaat voortdurend op zoek naar contrast, zo kunnen we fysieke elementen uit elkaar houden. In een kleurenfoto’s zijn harde contrasten niet altijd even mooi, maar bij een zwart-wit foto’s is dat juist erg goed. Bij een zwart-wit foto is dat ook belangrijker. Ga voor zwart-wit foto’s op zoek naar scènes met een hoog contrast. Met behulp van contrast kun je de kijker laten zien wat belangrijk is in een scène. Hele lichte of hele donkere contrasterende delen eisen de aandacht van de kijker op. Bij gebrek aan kleur krijgt contrast dan ook extra aandacht van de kijker. Zoek dus in je beeld naar harde contrasten. Als je midden op de dag fotografeert is zwart-wit fotografie vaak een goede keuze. Kleurenfoto's zijn in hard zonlicht meestal niet aan te raden, door over te schakelen op zwart-wit kun je het mooiste uit het moment halen. Vaak zoek je voor landschapsfotografie het zachte licht van de ochtend of de avond op. Je doet bij zwart-wit fotografie juist het tegenovergestelde. Het harde licht midden op de dag zorgt dat lijnen en vormen extra benadrukt kunnen worden. In de nabewerking maak je het contrast vaak nog veel sterker dan als de foto in kleur zou hebben gemaakt. Een uitgebeten lucht of donkere schaduwen zijn vaak minder hinderlijk in zwart-wit fotografie, hoewel je er wel voor moet waken de lucht niet te wit te maken.

Dat creëert contrast en zorgt ervoor dat de foto veel interessanter is om naar te kijken. Onderwerpen die zich niet goed lenen voor zwart-wit fotografie zijn van zichzelf erg kleurrijk, zoals bijvoorbeeld kleurrijke dieren en bloemen of een zonsondergang. Onderwerpen die zich juist wel goed lenen voor zwart-wit fotografie zijn oudere voorwerpen zoals bijvoorbeeld verweerde hekjes, oude schuurtjes, oud gereedschap. Ook de doorleefde gezichten van oude mensen zijn een dankbaar onderwerp voor zwart-wit fotografie. Een zwart-wit foto laat bij hard licht dan ook duidelijk de lijnen in het gezicht zien, deze mensen hebben iets meegemaakt. De Amerikaanse landschap fotograaf Ansel Adams gebruikte hiervoor zijn zelf ontwikkelde Zone systeem. Met dit systeem zorgde Ansel ervoor, dat hij alle contrast en tonaliteit van het landschap dat hij fotografeerde vast legde. Zowel bij het maken van de foto als bij het maken van de afdruk van de foto in zijn donkere kamer. In dit Zone systeem staat Zone 0 voor puur zwart en Zone 10 voor puur wit.

witfotografen behoorlijk veel gewerkt met kleurenfilters om het contrast bij het maken van de foto zo optimaal mogelijk te krijgen. Tegenwoordig worden er niet veel filters meer gebruikt omdat veel effecten van filters in de nabewerking goed gesimuleerd kunnen worden. Maar ook tegenwoordig zijn filters nog steeds zeer nuttig. De effecten van die filters vinden we nu nog steeds terug in de presets van de verschillende softwarepakketten.

Filters die nu nog steeds nuttig zin om te gebruiken zijn “Polarisatiefilters” die nemen reflecties weg en zorgen er daarmee voor dat in je foto de wolken veel sterker naar voren komen. Zorg er wel voor dat je een hoek maakt met de zon. Bij een hoek 90 graden krijg je het maximale effect van je polarisatiefilter. Als je de zon recht van achteren in je rug hebt of de zon recht van voren in je lens schijnt, dan doet een polarisatiefilter niets meer.

Een “grijsverloopfiter” kan je helpen om het contrast te beheersen en de hele tonaliteit van het landschap dat je fotografeert vast leggen. Als de zon schijnt en je tegenlicht met fotografeert, dan is het contrast al snel veel groter dan wat je camera in een foto aan kan. Door gebruik te maken van een grijsverloopfilters kun je in de te lichte delen wat licht tegenhouden zodat de donkere delen wat langer belicht worden. Hierdoor kun je een groter bereik in tonaliteit vastleggen.

“Grijsfilters” zonder verloop zijn zeer bruikbaar om creatieve effecten te creëren die in de nabewerking onmogelijk zijn. Het gebruik van lange sluitertijden zorgt voor prachtige veegeffecten van de wolken die gedurende een lange sluitertijd van je foto voorbij komen drijven. Wees daarom niet te bang om flinke lange sluitertijden te gebruiken. Met 10 tot 16 stops ND grijsfiltering is het heel goed mogelijk om midden op de dag lange sluitertijden van 3 - 15 minuten te realiseren. Dit geeft je de mogelijkheid om het fotograferen van landschappen op andere tijdstippen te doen dan je dit normaal gesproken zou doen (rond zonsopkomst of zonsondergang).

9. Zorg voor een perfecte compositie. Het maken van een goede compositie is natuurlijk altijd heel belangrijk. Maar in een zwart-wit foto zit helemaal geen kleur die de aandacht trekt in je foto. Er zal dan ook bijna altijd automatisch meer aandacht uitgaan naar de compositie van je foto. Zorg dat je iets in de voorgrond hebt plaatst wat de aandacht trekt. Zoek naar krachtige lijnen die je door de foto heen leiden. Het maakt je foto makkelijker leesbaar en zorgt ervoor dat je de aandacht langer vasthoudt.

10. Gebruik HDR om een groter bereik in tonaliteit vast te leggen. HDR fotografie is tegenwoordig behoorlijk populair, maar meestal wordt het vooral in kleur gebruikt. Dat is eigenlijk een beetje merkwaardig, want HDR kan prachtige resultaten opleveren in zwart-wit. Als je niet van HDR fotografie houdt omdat die kleuren die dat oplevert je tegenstaan, ga het dan eens in zwart-wit proberen. Dan krijgen je foto’s een groter bereik in tonaliteit en textuur.

11. Blijven oefenen. Blijf oefenen met het maken van zwartwit foto’s. Hoe meer je dat doet, hoe makkelijker het wordt om “zwartwit” te zien. Je leert langzamerhand welke soort foto's het goed doen in zwart-wit en welke niet. Als je een keer geen zin hebt om met je camera aan de slag te gaan, maar wel om te oefenen met zwartwit fotografie, dan kun je jouw blik ook op zwartwit fotografie werpen door in je archief te duiken en te kijken welke foto's daar wellicht voor in aanmerking komen. Veel van je beste foto's zullen het ook goed doen in zwartwit, wellicht zijn sommige mislukte foto’s ook nog erg geschikt voor een (extreme) zwartwit omzetting.